Grammatica Latina/nisi

Nisi non si.

Modus indicativus

Secundum Consecutionem temporum

Contemporale

Sin res perierit, precio ex bonis furum confecto ac persoluto tum reliquo uxoribus eorum atque liberis integro, ipsi damnantur in opera, ac nisi atrociter commissum furtum est, neque clauduntur ergastulo, neque gestant compedes, sed liberi, ac soluti in publicis occupantur operibus. Morus Utopia

Posttemporale

Periodus hypothetica: ... praesens - futurum

Sententia anterior:

Sententia posterior:

Periodus hypothetica:

• ... praesens - futurum

Antetemporale

Periodus hypothetica:

• ... futurum exactum - futurum

Sententia anterior:

• Sententia posterior:

• ...

Modus coniunctivus

Periodus potentialis

In sententia anteriori (si...) et in sententia posteriori praesens vel perfectum

1. Quod si quis in illo coetu uel alienis inuidentium, uel praeferentium sua, aliquid afferat, quod aut alijs temporibus factum legit, aut alijs fieri locis uidit, ibi qui audiunt, perinde agunt, ac si tota sapientiae suae periclitaretur opinio, & post illa pro stultis plane sint habendi, nisi aliquid sufficiant inuenire, quod in aliorum inuentis uertant uitio. Thomas Morus Grammatica Latina/Utopia
2. ..., nihil in publicum prosint, nisi etiam obsint,... Thomas Morus Grammatica Latina/Utopia

Periodus irrealis

tempus praesens: In sententia anteriori (nisi...) et in sententia posteriori imperfectum

tempus praeteritum: In sententia anteriori (nisi...) et in sententia posteriori plusquamperfectum

• Interfecisset, nisi ille clam ... effugisset. Confer Nepotis XVIII, Eumenes.

• ...: nisi iam tunc omnia negotia cum summa tua dignitate diligentissime confecissem, ... hac mihi affinitate nuntiata non maiore equidem studio, sed acrius, apertius, significantius dignitatem tuam defendissem. Ciceronis Epistulae ad Familiares III

Regula specialis

Nonnumquam in sententia posteriori in perioda irreali non est tempus plusquamperfectum sed participium futurum activum et eram vel fui. Thomas Morus autem habet fueram:

• Quae mens eius, nisi deus ei propitius adfuisset, nimio fuerat illi constatura. Morus Utopia

Mixta

In sententia anteriori (nisi...) coniunctivus praesens, in sententia posteriori praesens indicativi.

1. ...cujus negotia non possunt recte curari, nisi ii, qui eadem tractant, fide velint agere... Spinoza, Tractatus Politicus
2. interim illi esuriunt strennue, nisi strennue latrocinentur. Thomas Morus Utopia

In sententia anteriori (nisi...) indicativus praesens, in sententia posteriori praesens coniunctivi.

1. Certe nisi his malis medemini, frustra iactetis exercitam in uindicanda furta iustitiam, nempe speciosam magis, quam aut iustam aut utilem. Thomas Morus Utopia

Periodus irrealis et dependentia infinitiva

Periodus irrealis post verba dicendi vel sentiendi:

Infinitivum temporis perfecti coniugationis periphrasticae:
Agesilaum ... fuisse erepturum