Grammatica Latina/Consecutio temporum

E Vicilibris
Jump to navigation Jump to search

Consecutio temporum regit tempora in sententiis lateralibus respectu temporis quod est in sententia capitali. Nonnumquam autem tempora etiam in sententiis lateralibus absoluta sunt.

Sententiae laterales cum modo indicativo[recensere]

Relationes temporales[recensere]

Tres relationes temporales distinguuntur:

Ratio contemporanea[recensere]

Sententiae capitales et laterales eundem tempus habent.

Praesens[recensere]

  1. Affectus, quibus conflictamur, concipiunt Philosophi veluti vitia, in quae homines sua culpa labuntur; quos propterea ridere, flere, carpere, vel (qui sanctiores videri volunt) detestari solent. w:Spinoza, s:Tractatus Politicus, liber I.
  2. ... tantumque in naturam habet iuris, quantum potentia valet. w:Spinoza, s:Tractatus Politicus

Perfectum[recensere]

Tempus imperfectum autem sententiae lateralis contemporaneum esse potest tempori perfecto sententiae lateralis.

Exemplum quod explicativum, quod rationem contemporaneam regit:

Consecutio temporum Ratio contemporanea
Sententia
Capitalis Lateralis
Tempus
Praesens Praesens
perfectum perfectum
imperfectum

Ratio antetemporanea[recensere]

Ratio posttemporanea[recensere]

Sententiae laterales cum modo coniunctivo[recensere]

Relationes temporales[recensere]

Tres relationes temporales distinguuntur:

Ratio contemporanea[recensere]

Si tempus sententiae capitalis capitale[recensere]

Tempus in sententia laterali est praesens.

Si tempus sententiae capitalis laterale[recensere]

Tempus in sententia laterali est imperfectum.

Exempla[recensere]
  1. ...civitati persuasit ut de finibus suis cum omnibus copiis exirent... De bello Gallico Liber I, 2
  2. ...constituerunt ea quae ad proficiscendum pertinerent comparare... De bello Gallico Liber I, 3
  3. In eo itinere persuadet (praesens historicum) Castico ..., , ut regnum in civitate sua occuparet, quod pater ante habuerit; De bello Gallico Liber I, 3
  4. Eam politicam conceperunt, quae pro chimaera haberetur. (Benedictus de Spinoza Tractatus Politicus)
  5. Nam ... inde oriri deberet, quod homo haberet voluntatem liberam. (Benedictus de Spinoza Tractatus Politicus)

Ratio antetemporanea[recensere]

Si tempus sententiae capitalis est capitale[recensere]

Tempus in sententia laterali est perfectum.

Si tempus sententiae capitalis est laterale[recensere]

Tempus in sententia laterali est plusquamperfectum.

Exemplum
  1. Eam politicam conceperunt, quae pro chimaera haberetur [contemporaneum] vel quae in Utopia institui ... potuisset [antetemporaneum]. (Benedictus de Spinoza Tractatus Politicus)

Ratio posttemporanea[recensere]

Si tempus sententiae capitalis capitale[recensere]

Tempus in sententia laterali forma exprimitur eiusmodi: -urus, a, um, sim.

Si tempus sententiae capitalis laterale[recensere]

Tempus in sententia laterali forma exprimitur eiusmodi: -urus, a, um, essem.

Tempora absoluta in sententiis modi coniunctivi lateralibus[recensere]

Nonnumquam tempora in sententiis lateralibus consecutione temporum non reguntur sed absoluta sunt:

Imperfectum post tempore capitale[recensere]

Coniunctivus imperfecti post tempus capitale potest esse coniunctivus potentialis vel dubitativus praeteriti aut coniunctivus irrealis praesentis.

Irrealis praesentis? Dubitativus praeteriti?

Perfectum loco imperfecti[recensere]

In sententia laterali res non narratur sed constituitur.

Praesens loco imperfecti[recensere]

Res in sententia laterali non solum temporibus praeteritis sed etiam nunc vera est.