Compendium pathologiae hominis/Oculi

Navigatio

Pagina prima • Prooemium in pathologiam in genere • Reactiones accomodationis • Damnum cellularum et textuum • Noxa exogena • Inflammatio • Degeneratio • Cancer

• Sanguis, medulla ossium et systema immunitatis: Systema haematopoeticum • Systema lymphaceum • Haematologia • Vitia systematis immunitatis • Reactiones pathologicae systematis immunitatis
• Systema cardiovasculare: Cor • Vasa sanguinea • Mediastinum
• Systema respiratorium: Tractus respiratorius superior • Tractus respiratorius inferior et pulmones • Pleura
• Systema gastrointestinale: Os et glandulae salivariae • Oesophagus • Gaster • Intestinum • Hepar • Tractus biliaris • Pancreas (pars exocrinea)
• Systema urogenitale: Renes • Ureteres • Vesica urinaria • Urethra • Glandulae mammariae • Ovaria • Uterus et cervix • Vagina et vulva • Gestatio • Testes et epididymes • Prostata • Penis
• Systema endocrineum: Systema endocrineum • Hypophysis • Glandula thyreoidea • Glandulae parathyreoideae • Glandulae adrenales • Pancreas (pars endocrinea) • Systema endocrineum diffusum (cum cellulis APUD)
• Neuropathologia: Systema nervosum centrale • Neoplasmata systematis nervosi • Columna vertebralis et medulla spinalis • Systema nervosum periphericum • Musculi
• Systema locomotoricum: Articulationes • Ossa • Neoplasmata cartilaginis ossisque • Tendines, fasciae, textus connectivi
• Integumentum: Structurae cutis atque adnexa • Morbi cutis hereditarii • Morbi cutis autoimmunitatis cum bullis • Mala textuum connectivorum cutis non heritabilia • Morbi cutis microbiales • Neoplasmata cutis • Symptomata cutanea apud morbos alios
• Organa sensuum: Oculi • Aures
• Metabolismus: Mala morbique metabolici

Procedurae manuales praeparationis textuum • Glossarium • Fontes

Oculus partes ad illum pertinentes

Sectio schematica oculi: 1 - Sclera, 2 - Chorioidea, 3 - Plexus seu sinus venosus sclerae, 4 - Radix iridis, 5 - Cornea, 6 - Iris, 7 - Pupilla, 8 - Camera anterior bulbi, 9 - Camera posterior bulbi, 10 - Corpus ciliare, 11 - Lens, 12 - Corpus vitreum, 13 - Retina, 14 - Nervus opticus, 15 - Fibrae zonulares

Oculus ipse apparet globus, cuius sectio (vid. imaginem) ostendit diversae tunicae: sclera, chorioidea. Nervus opticus est nervus cranialis secundus (II), qui informationem visualem ab retino ad cerebri corpus geniculate laterale transfert. Connectitur polo posteriore globi oculi, intra oculum retinae papillā nervi optici. Ad oculi pathologiam spectans hic considerandi sunt partes non solum oculi ipsius sed etiam palpebrae cum ciliis et superciliis, glandulis ductibusque excretoriis.

Oculi pathologia in genere

Oculorum morbi aegrotorum qualitatem vitae in parte graviter diminuere possunt. Morbi oculi momenti maioris sunt coniunctivitis, cataracta, degeneratio maculae, glaucoma, amotio retinae (seu ablatio retinae), inflammationes, tumores.

Blephara, palpebrae

Inflammationes sunt hordeolum, chalazion, molluscum contagiosum. Hordeolum est inflammatio acuta glandularum tarsalium contagione saepe cum bacteriis staphylococcis, ut staphylococco aureo.
Xanthelasma palpebrarum vel xanthoma cutaneum est mutatio benigna periocularis intra palpebram inclusiones superficiales lipidis cum colore gilvo vel flavo, imprimis palebrae medialis sita. De consuetudine utraque palpebra est affecta. Sub microscopio invenitur macrophagocyti (histiocyti) pleno lipido sine inflammatione intra cutem, perivasculariter siti (cellulis xanthomatis). Feminae viris frequentius afficiuntur. Aegrotarum circiter 50% dignosci potest consocatio cum hypercholesterolaemia (typi II, typi IV). Differentia medica: Xanthogranuloma necrobiotica (morbus granulomatosum), syringoma (tumor benignus perioculariter situs), morbus Erdheim et Chester (histiocytosis sine cellulis Langerhansibus).

Tunica coniunctiva

Tunica coniunctiva est membrana mucosa et lubricans et transparens, oculum tegens, divisa in partes et coniunctivam bulbarem, globum tegentem, et coniunctivam tarsalem, superficiem palpebrae internam formantem.

Coniunctivitis

Coniunctivitis: Inflammatio tunicarum coniunctivarum et bulbaris et tarsalis cum vasorum dilatatione (rubore, hyperaemia), et exsudatione et tumescentia tenui (tumore).

Conjunctivitis in genere ad inflammationem tunicae conjunctivalis spectat, cum dilatatione vasorum eius sanguineorum, dolore locali, exsudatione oculari, et tumescentia tenui locali; saepe superficies tunicae coniunctivae tota est affecta; insuper, cum causa infectiosa uterque oculus potest affectus. Classificatur acuta vel chronica sicut infectiosa vel non infectiosa. Conjunctivitis acuta refert ad symptomum tempus 3 vel 4 hebdomadum, saepe modo 1 vel 2 hebdomadum; chronica autem coniunctivitis plus quam quattuor hebdomades persistit.
Coniunctivitides non infectiosae causantur substantiis allergicis, toxinis, vel corporibus irritantibus et minoribus et maioribus. Interdum cum corpore alieno minore inflammatio circumscripta observari potest.

Cornea

Sectio histologica corneae: 1 - Lamina epithelialis, 2 - Lamina limitans anterior, 3 - Substantia propria (vel stroma vel interstitium), 4 - Lamina limitans posterior (Descemeti), 5 - Lamina endothelialis

Cornea est pars oculi antica et diaphana, quae iridem, pupillam cameramque anteriorem bulbi oculi tegit. Cornea phaenomenon refractionis gravioris (indice refractionis 1.376) ostendit, quod est, ut lux trans corneam mutationem directionis eius patitur. Laminae corneam constituentes nominantur ab extero ad internum oculi: Lamina epithelialis (crassitudine 53 µm), lamina limitans anterior (Bowmani, 12 µm), latissima substantia propria (vel stroma, quod significat interstitium, 80-85% latitudinis corneae), lamina accessoria posterior (Duae), lamina limitans posterior (Descemeti, 7 µm), denique lamina endothelialis (5 µm). Cornea est structura avascularis, quod est, nutrimenta non per vasa sanguinea sed per diffusionem veniunt. Tamen providentia nervalis, quae functionis corneae momentum habet, ab stromate in strata epithelialia currit, maxime in lamina anteriorissima. Functionis transparentiae cornea est servanda humida tenendaque mollis. Cum terminales nervales sensunt localem et humiditatem et temperaturam (frigoris thermoreceptoriorum ope) et osmolaritatem et contactus (mechanonociceptoriorum ope), perturbatio nervorum corneae mutationes pathologicas efficere possunt.

Pathologia generalis

Saepe mutationes pathologicae corneae naturam eius diaphanam perturbant. Inflammatio keratitis dicitur, cum forma frequentissima keratitis ulcerativa. Complicationes sunt hypopyon (pus camerae anterioris) vel descemetocele (ulcus cornea). Notus quoque est abscessus retrocornealis. Notio xerophthalmiae significat siccitas cornea.

Praeterea dystrophiae cornea exstare possunt, quo saepe lipida vel cholesterolum in corneam accumulant.

Ceratitides

Ceratitis significat inflammatio corneae. Notae sunt ceratitides bacteriales, mycoticae, et virales. Mutationes histologicas ad corneae stroma pertinent. Cellulae systematis immunitatis per vasa sanguinea invadere possunt. Histologice etiam vasorum amplificatio vel signa oedematis localis observari potest.

Morbus oculi sicci

Perficit exsiccosis hyperosmolaritatem liquoris lacrimalis et detrimentum epithelii corneae, ut reactio inflammationis sequi imminent. Denique cyclus viciosus instituatur, ut visus deminuat. Sub microscopio numerus fibrarum nervalium reductus apparet, cum signa regenerationis abnormalis. Praevalentia incolarum variat inter 10% et 20%.

Degenerationes

Arcus lipoides senilis

Arcus lipoides senilis est morbus frequens cum inclusione anuloformis et gilva et grisea, lipidis causa, in stromatis corneae periphericae. Saepe regiones superior et inferior corneae affectae antea, postea medialis et lateralis. De consuetudine arcus senilis in utroque oculo observari potest. Si unilaterliter, suspicatur stenosis arteriae carotidis. Sub microscopio lipida extra cellulis inveniuntur. Interdum, imprimis cum initio ante 50 annos natum, consocatio cum hyperlipidaemia vel dyslipidaemia nota est. Viri feminis frequentius afficiuntur.

Dystrophiae corneae

Adhuc plus quam viginti dystrophiae notae sunt, imprimis secundum mutationem geneticam. De consuetudine uterque oculus affectus est. Cornearum dystrophiae mutare possunt stroma, itaque etiam obnubilare apparatum opticum. Secundum locum primi ortus classificatio ICD3 (internationalis classificatio corneae dystrophiarum, versionis 3, anno 2015) distinguit:

• dystrophiae epitheliales subepithelialesque,
• dystrophiae laminae limitantis anterioris,
• dystrophiae interstitiales, et
• dystrophiae endotheliales.

Tumores

Tumores corneae rarissimi sunt. Distinguuntur tumores congentitales et acquisiti. Ut in tunica coniunctiva melanomata, papillomata, haemangiomata, syndromata genetica cum tumorum formatione descripta sunt. Dermoidum, non raro extensio ab coniunctiva, est massa circumscripta alba et flava. Est una malformatio choristomatosa, textu fibroso denso cum epithelio coniunctivali consistens.

Sclera

Imprimis inflammationes sclerae accidere possunt.

Lens

Cataracta progressiva

Momentum habent et (sub-)luxatio et cataracta.

Corpus vitreum

Corporis vitrei structura cellularum sterilis, ita haud reactiones proprias ostendit. Interdum sub microscopio inveniri potest haemorrhagiam vitream, inclusiones ut post haemorhagiam (e. g. post trauma) vel proliferatio vasorum retinalium, vel lymphocytorum vel leucocytorum circum inflammationem uvea, vel cholesterini (nominatum synchisis scintillans), vel saponum calcii (hyalosis asteroida).
Haemorrhagia vitream effici potest secundum varios morbos, exemplum gratia retinopathiam diabeticam, occlusionem vascularem (cum retinopathia proliferativa), vasculitides, traumata, lacerationem retinae, ablationem vitream posteriorem.

Retina

Causae morborum retinae multiplices sunt. Haemorrhagiae et intraretinales et praeretinales et subretinales separandae sunt ut atrophiae causarum diversarum, necroses, proliferatio vasorum retinalium (retinopathia proliferans) cum exsudationibus vel egressione sanguinis. Praeterea exsudationes dicti duri sunt noti, una cum diabete mellito vel hypertensione arteriali.

Degeneratio maculae

Degenerationis maculae siccae fundoscopia, gradu intermedio. In imaginis centro maculae coloratio fuscus normalis exigue inconstanterque visibilis est.

Degeneratio maculae est causa momenti maximi caecitatis aetatis provectae. In morbi cursu visus progressive tollitur. Supra 75 annos natos circiter quarta pars incolarum degeneratione maculae patiatur. Discernitur inter degenarationem siccam (seu non exsudativam vel atrophicam) maculae sine exsudatione subretinali et degenerationem humidam (seu exsudativam seu neovascularem) maculae cum exsudatione subretinali. Una cum statu exsudativo progressivo invenitur fibrosis subretinalis et formatio novorum vasorum sanguineorum (neovascularisatio dicta), tam etiam dicitur morbus Junius et Kuhnt vel degeneratio maculae disciformis.

Retinoblastoma

Leucocoria oculi sinistris

Retinoblastoma est tumor embryonalis malignus de cellulis retinalibus non maturis oriens. Est tumor frequentissimus intraocularis aetatis infantis (dignotus imprimis apud ante 12 menses natos) et septimus omnium cancrum infantis. M=F. 70% aegrotis unilaterale retinoblastoma patiunt. Causa genetica in 40-50% suspicatur chromosomata 13q14.2, proteini RB1). Symptoma frequente est leucocoria (Graece: pupilla alba), reflectione luminis albae, loco rubrae normalis ("reflexus ruber"), apud 60% aegrotorum, indicans laesionem endophyticum (lamina retinae. Rarius symptoma est strabismus (20%). Cum tumor exophyticus (i. e. laminae externae retinae) nonnumquam proptosis (protrusio bulbi, exophthalmus) animadverti potest.

Innumerabiles cellulae caeruleae et retinoblastomatis rosaria Flexner et Wintersteiner cum lumine centrali

Sub microscopio invenitur tumor "caeruleus et parvis": Cellulis sunt nuclei hyperchromatici vel rotundi vel ovales. Inveniuntur rosaria Flexner et Wintersteiner (saepissime) cum lumine centrali et nuclei basaliter positi, rosaria Homer Wright sine lumine et nuclei remote positi, et fleurettes (Francogallice: flosculi) cum cellulis tumoris una. Discernitur gradus quattuor: G1: cum fleurettes, G2: multis rosariis, G3: haud formatione rosariorum, G4: cellulis haud differentiatis, sine rosariis.

Uvea

Uvea est pars media oculi, cum partibus tribus: iride (parte oculi colorata), corpore ciliari (quod ad lentem agit), et choroidea (quae nexus inter retinam et scleram format).

Uveitis

Uveitis est notio generalis inflammationum oculi, quae strata oculi interna perturbat. Secundum locum distinguuntur uveitis anterior, uveitis intermedia, uveitis posterior. Si adest inflammatio toti oculi, panuveitis dicitur. Non raro uveitis accumulationem liquoris incideat, quo oedema maculae sequitur. Causae sunt noxae et endogena et exogenae.

Causae possunt esse: SIDA, spondylosis ancylosans, morbus Behcet, lupus erythematodens, encephalitis disseminata, psoriasis, arthritis rheumatoidea, sarcoidosis, colitis ulcerativa, morbus Vogt et Koyanagi et Harada. Noxae externae possunt esse: cytomegalovirus, histoplasmosis, arthritis reactiva, syphilis, toxoplasmosis.

Nervus opticus

Neuritis nervi optici ope opthalmoscopiae visa:

Neuritis nervi optici et non infectiosa et infectiosa distinguuntur. Inter neuritides non infectiosae saepissime (apud 30% aegrotorum neuritidis nervi optici) una cum encephalitide disseminata dignoscitur. Ciriciter 20% encephalitidis disseminatae aegrotis neuritis symptoma primum morbi habent; in morbi cursu 35% aegrotorum neuritide nervi optici afficiuntur, de consuetudine primum unilateraliter. Laesiones hic apparent valde circumscripta, ratio F:M est 3:1, imprimis feminae iuveniores affectae sunt. Circum morbum encephalomyelitidem disseminatam etiam neuromyelitis optica (NMO) vel encephalomyelitis disseminata acuta (EMDA) dicendi sunt. Aliae causae non infectiosae continent alii morbi autoimmunitatis - ut sarcoidosis (neurosarcoidosis), lupus erythematodes, syndroma Sjögren, morbus Behçet, astrocytopathia GFAP -, toxina, radiatio. Inter morbos autoimmunitatis appareat neuritis nervi optici freqentius in hominibus cum obesitate, in feminis, et in aetate reproducti provecta. Neuritides infectiosae causatur ab borreliosi (Lyme disease), toxoplasmosi, viro immunodeficientiae humanae (HIV), varicellis, herpete. Histologice invenitur intra nervum opticum infiltrationes lymphocyticis diffusae.